Roman Gieroń, historyk, pracownik IPN, Oddział w Krakowie

Krakowski Oddział IPN i „Dziennik Polski” przypominają. Narzędzie reżimu. Dekret PKWN

Najwyższy Trybunał Narodowy skazał na śmierć Amona Gotha, kata Płaszowa. Fot. Fot. archiwum Najwyższy Trybunał Narodowy skazał na śmierć Amona Gotha, kata Płaszowa.
Roman Gieroń, historyk, pracownik IPN, Oddział w Krakowie

31 sierpnia 1944 r. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wydaje dekret „o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw oraz dla zdrajców Narodu Polskiego”.

To tzw. „narzędzie sprawiedliwości” posłużyło komunistom do uwierzytelniania i legitymizowania ich władzy w oczach opinii publicznej. Jednakże na podstawie dekretu sierpniowego skazywano nie tylko zbrodniarzy wojennych i kolaborantów, ale także polskich patriotów uznanych za wrogów reżimu. Ten akt prawny, wielokrotnie nowelizowany, częściowo obowiązuje nadal i jest podstawą ścigania zbrodni.

Zapowiedź rozliczenia

Niemcy w traktowaniu ludności na ziemiach okupowanych łamali zasady konwencji haskiej i popełniali masowe zbrodnie wojenne. Funkcjonariusze III Rzeszy realizowali politykę planowej eksterminacji grup ludności, stygmatyzowanych przez swoje pochodzenie rasowe. Dlatego Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie i Delegatura Rządu na Kraj informowały o tym opinię światową, prowadziły dokumentację tych czynów i podejmowały starania na rzecz ich penalizacji. Pierwszy wewnętrzny akt prawny mający po zakończeniu wojny posłużyć do osądzenia zbrodniarzy to wydany 30 marca 1943 r. dekret prezydenta RP o odpowiedzialności karnej za zbrodnie wojenne.

Ogłoszenie tego dekretu było wielkim osiągnięciem polskich władz na uchodźstwie. Rozliczenie niemieckich sprawców znalazło się również w zainteresowaniu wielkich mocarstw. Wkrótce alianci porozumieli się w sprawie ich ukarania. 30 października 1943 r. Związek Sowiecki, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Republika Chińska podpisały Deklarację Moskiewską. Zawierała ona uzgodnienia na temat wydawania przestępców wojennych krajom, na terenie których popełnili swoje czyny, aby mogły one ich osądzić.

W dalszej części tekstu przeczytasz m.in.:

  • o procesach wszczętych na podstawie „sierpniówki”;
  • jakie działania podejmowala władza komunistyczna na podstawie dekretu sierpniowego;
Pozostało jeszcze 76% treści.

Jeżeli chcesz przeczytać ten artykuł, wykup dostęp.

Zaloguj się, by czytać artykuł w całości
  • Prenumerata cyfrowa

    Czytaj ten i wszystkie artykuły w ramach prenumeraty już od 3,69 zł dziennie.

    już od
    3,69
    /dzień
Roman Gieroń, historyk, pracownik IPN, Oddział w Krakowie

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.